De Erve Wijsmuller te Amsterdam

 

Johannes Paulus Wijsmuller was van 1803 tot 1822 werkzaam te Amsterdam. Zijn bedrijf, dat uit 1777 dateert, stond bekend als grossier in alle soorten van witte en gekleurde, buitenlandse en binnenlandse papierwaren en perkament, maar de firma leverde na verloop van tijd alle kantoorartikelen van potloden tot zegellak. In 1805 opende Wijsmuller een boekwinkel. Vanaf 1823 tot1828 werkte de firma onder de naam J.P. Wijsmuller & zoon.

Uitgever en wederverkoper van centsprenten, speelkaarten, schriftomslagen, verjaarbrieven en kransen was opvolger de Erve Wijsmuller van 1828 tot 1913, gevestigd op het adres Huidestraat 16. [1]

In 1913 werd het bedrijf omgezet in een naamloze vennootschap. De verkoop van centsprenten was toen al lang gestaakt.

Wijsmuller werd opgenomen in de Verenigde Bedrijven Jansen-Wijsmuller & Beuns bv en levert nog steeds papier- en kartonproducten, vooral voor archivering en conservering.

 

Uit de catalogus van 1838 het aanbod van Wijsmullers

kinderprenten, verjaarbrieven en kransen

 

De ErveWijsmuller was als wederverkoper aktief voor een groot aantal traditionele prentdrukkers, waaronder Brepols, Glenisson & Van Genechten, Hendriksen, De Lange, Noman, Noman & Zn., Noorduyn, Thompson, Wellens en Delhuvenne en Wijnhoven-Hendriksen. Ook verkocht zij een groot aantal prenten van een tot op heden onbekende drukker. [2]

Via de firma de Erve Wijsmuller werden een aantal bordspelen en een genummerde reeks van 10 (?) prenten voor het schimmenspel van de Franse drukker Gangel & Didion verkocht.

 

Doordat Wijsmuller de prenten in grote aantallen afnam, werd op de prenten meestal het adres van de firma gedrukt.

De firma heeft zelf twee reeksen kinderprenten uitgegeven. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat Wijsmuller een eerste reeks prenten heeft uitgegeven, die gedrukt zijn met houtblokken van Felix te Amersfoort.[1] Drukker Felix was De Meyer onbekend als uitgever van kinderprenten, maar hij had een groot fonds van prenten in houtsnede en goedkope kopergravures, die vanwege de

prijs en uitvoering tot de kinderprenten worden gerekend. Aangenomen wordt dat Wijsmuller de blokken van Felix heeft overgenomen.[2]

 

Omstreeks 1860 verscheen een tweede serie van 28 prenten gedrukt met hergebruikte houtgravures en lijnclichés. Deze prenten tonen zes tot meer dan veertig afbeeldingen zonder enige samenhang, meestal voorzien van een korte tekst of versje.

Door elkaar staan afbeeldingen van dieren, kindertaferelen, gebouwen, landschappen, ambachten, vervoermiddelen en allerlei personages. De teksten, soms humoristisch of badinerend van toon, zijn meestal vrij onbenullig. Niettemin vonden deze prenten ruime verspreiding en ze worden in openbare collecties dan ook vaak aangetroffen.

Het is niet bekend wanneer Wijsmuller de verkoop van kinderprenten staakte. 

_____________________________

[1] De Meyer vermeldde deze prenten in Lijst C van onbekende uitgevers. Veel prenten met het adres Erve Wijsmuller, die De Meyer vermeldde in Lijst F, konden na onderzoek aan bekende drukkers en uitgevers worden toegeschreven (De Meyer 1962, p. 350).

[2] De prenten van Felix zijn alle gedrukt op handgeschept papier en voor 1836 uitgegeven. In dat jaar staakte Frans Felix zijn activiteiten als drukker. De prenten van Wijsmuller zijn gedrukt op machinaal gefabriceerd papier en dus na ca. 1840uitgegeven.

Literatuur: KVCS p. 296  en p. 840

Prentenlijst 

Contact SGKJ: hetoudekinderboek@gmail.com ; website: centsprenten@xs4all.nl.  © 2001-2015 A.G.J.M. Borms. Bijgewerkt op 02 maart 2015. Overname, kopiëren en downloaden voor niet-commercieel gebruik van teksten en afb. is toegestaan onder vermelding van bron SGKJ/AGJMBorms. De Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur is een algemeen nut beogende instelling; bijdragen komen in aanmerking voor (verhoogde) belastingaftrek.