Van  Staden te  Amsterdam

 

C.C.L. van Staden was de eerste van het geslacht Van Staden die zich beziggehouden heeft met het uitgeven van kinderprenten, was in 1812 gevestigd in de Warmoesstraat, „schuin over de Oude Kerksteeg, in de Oude Berg Calvarie n° 159" 3. Dit was het adres en het uithangteken van de vroegere uitgeverij Stichter. C.C.L. van Staden is niet de rechtstreekse voortzetter van het fonds Stichter. De houtblokken van de uitgeverij Stichter zijn na de liquidatie van dit bedrijf in het bezit gekomen van J. Noman te Zaltbommel en pas nadat J. Noman & Zoon het uitgeven van kinderprenten had gestaakt, zijn enkele houtblokken van prenten uit het fonds Stichter,samen met andere blokken uit het fonds Noman, in het bezit gekomen van C.C.L. van Staden. Deze begon omtrent 1822 met het uitgeven van kinderprenten en deze prenten dragen het adres „op de Waal bij de oude Schans n° 77" of „op de oude Wale te Amsterdam" of zijn uitgegeven zonder adres 4.


C.C.L. van Staden heeft een dertigtal nieuwe prenten uitgegeven, gemerkt van A tot Z en AA, BB en EE. De prenten A, B en C zijn door de houtsnijder G. Oortman gesigneerd. Dit was vermoedelijk tegen het eind van de carrière van G. Oortman. Prent D is gesigneerd Coldewyn, die ook enkele kinderprenten graveerde voor de firma Rynders. Van de letter E af dragen de gesigneerde prenten de naam W. Bal; ook de meeste niet gesigneerde prenten zijn van de hand van Willem Bal. Het zijn netjes verzorgde gravures, maar ze missen de pittigheid van de meeste gravures van de voorgangers, gravures die niettegenstaande hun onbeholpen techniek meestal veel expressiever en aantrekkelijker waren.
 
W. Bal tekende voor deze reeks ook een alfabet voor doofstommen (letter F), een reeks met Zwitserse taferelen (K) en het enige stapelverhaal, een dierensprookje, dat in de Nederlandse prentkunst voorkomt.
Buiten W. Bal, hebben ook de houtsnijders A. Cranendoncq (nrs. 19, 68, 75), J. van Lieshout (nrs. 56 en 96) en H. van Lubeek (nrs. 51 en 124) enkele nieuwe prenten gegraveerd voor het fonds Van Staden.


In de grote reeks van meer dan honderdtwintig genummerde prenten van het fonds van Van Staden komen er slechts twee prenten voor op naam C.C.L. van Staden, namelijk de nrs. 1en 13 respectievelijk herdrukken van de prent-en gemerkt U en EE.
Het prentenfonds van C.C.L. van Staden werd omstreeks 1850 overgenomen en voortgezet door een van zijn zonen : P.C.L. van Staden Czn. Deze was eerst gevestigd op het oude adres, Waal 77, terwijl de overige gebroeders Van Staden zich vestigden in de Torenstraat n° 419 te 's Gravenhage. Maar de Gebroeders Van Staden komen terug naar de Oude Waal te Amsterdam, om zich na 1893 te vestigen te Haarlem.


P.C.L. van Staden is van de Oude Waal verhuisd naar de Heerengracht, hoek Hartenstraat, en kort daarop naar de Achterburgwal.
Enkele prenten uitgegeven door P.C.L. van Staden dragen het adres Heerengracht, vele het adres „Achterburgwal bij de Molsteeg G 63"; dit is ook het adres van zijn opvolgers P.C.L. van Staden en C°. Maar zeer vele prenten van Van Staden gemerkt met cijfers zijn verschenen zonder de naam of het adres van de uitgever.
P.C.L. van Staden heeft de prenten door zijn voorganger gemerkt met letters, herdrukt in een nieuwe reeks gemerkt met cijfers. Dit oude fonds Van Staden heeft hij aangevuld met andere prenten, zowel nieuwe als prenten voortkomende uit de fondsen van J. Noman en J. Noman & Zoon.
Daar in het fonds van J. Noman de prenten opgenomen waren van Stichter en in het fonds van J. Noman & Zoon de prenten van J. Hendriksen, waarvan sommige op hun beurt afkomstig waren uit het fonds van Van Egmont, vinden we in het fonds van P.C.L. van Staden herdrukken terug van prenten van deze uitgevers.
 
De Van Stadens waren reeds vele jaren in relatie met de drukkerij Noman als wederverkoopers van prenten uitgegeven door deze firma. De prenten bedrukt met de naam Van Staden zijn dus niet altijd uitgaven van Van Staden; deze prenten kunnen immers ook uitgaven zijn van de firma Noman. Dit is o. m. het geval voor alle prenten met de nummers hoger dan 124.
De opvolger van P.C.L. van Staden & C° heeft omstreeks 1870 de overgebleven houtblokken verkocht aan de firma Hemeleers-Van Houter te Schaarbeek (Brussel), die haar fonds heeft aangevuld van nr. 95 tot nr. 161. 
_______________
 3 Waller, Biogr. Woordenboek, blz. 482. — 4 C.C.L. van Staden is vermoedelijk de zoon van Hendrik van Staden, die eveneens als boekdrukker gevestigd was in de Warmoesstraat. Deze was lid van het Gilde van 1796 tot 1811. (Bibl. Vereeniging, Gildearchief B 67 en 70.)

Uit De Meyer
 

Literatuur: KVCS p. 270 en p. 819

Prentenlijst 

Contact SGKJ: hetoudekinderboek@gmail.com ; website: centsprenten@xs4all.nl.  © 2001-2015 A.G.J.M. Borms. Bijgewerkt op 08 januari 2015. Overname, kopiëren en downloaden voor niet-commercieel gebruik van teksten en afb. is toegestaan onder vermelding van bron SGKJ/AGJMBorms. De Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur is een algemeen nut beogende instelling; bijdragen komen in aanmerking voor (verhoogde) belastingaftrek.