|
Van
Staden te Amsterdam
|
C.C.L. van Staden was de eerste van het geslacht Van Staden die zich
beziggehouden heeft met het uitgeven van kinderprenten, was in 1812
gevestigd in de Warmoesstraat, „schuin over de Oude Kerksteeg, in de
Oude Berg Calvarie n° 159" 3. Dit was het adres en het uithangteken van
de vroegere uitgeverij Stichter. C.C.L. van Staden is niet de
rechtstreekse voortzetter van het fonds Stichter. De houtblokken van de
uitgeverij Stichter zijn na de liquidatie van dit bedrijf in het bezit
gekomen van J. Noman te Zaltbommel en pas nadat J. Noman & Zoon het
uitgeven van kinderprenten had gestaakt, zijn enkele houtblokken van
prenten uit het fonds Stichter,samen met andere blokken uit het fonds
Noman, in het bezit gekomen van C.C.L. van Staden. Deze begon omtrent
1822 met het uitgeven van kinderprenten en deze prenten dragen het adres
„op de Waal bij de oude Schans n° 77" of „op de oude Wale te Amsterdam"
of zijn uitgegeven zonder adres 4.
C.C.L. van Staden heeft een dertigtal nieuwe prenten uitgegeven, gemerkt
van A tot Z en AA, BB en EE. De prenten A, B en C zijn door de
houtsnijder G. Oortman gesigneerd. Dit was vermoedelijk tegen het eind
van de carrière van G. Oortman. Prent D is gesigneerd Coldewyn, die ook
enkele kinderprenten graveerde voor de firma Rynders. Van de letter E af
dragen de gesigneerde prenten de naam W. Bal; ook de meeste niet
gesigneerde prenten zijn van de hand van Willem Bal. Het zijn netjes
verzorgde gravures, maar ze missen de pittigheid van de meeste gravures
van de voorgangers, gravures die niettegenstaande hun onbeholpen
techniek meestal veel expressiever en aantrekkelijker waren.
W. Bal tekende voor deze reeks ook een alfabet voor doofstommen (letter
F), een reeks met Zwitserse taferelen (K) en het enige stapelverhaal,
een dierensprookje, dat in de Nederlandse prentkunst voorkomt.
Buiten W. Bal, hebben ook de houtsnijders A. Cranendoncq (nrs. 19, 68,
75), J. van Lieshout (nrs. 56 en 96) en H. van Lubeek (nrs. 51 en 124)
enkele nieuwe prenten gegraveerd voor het fonds Van Staden.
In de grote reeks van meer dan honderdtwintig genummerde prenten van het
fonds van Van Staden komen er slechts twee prenten voor op naam C.C.L.
van Staden, namelijk de nrs. 1en 13 respectievelijk herdrukken van de
prent-en gemerkt U en EE.
Het prentenfonds van C.C.L. van Staden werd omstreeks 1850 overgenomen
en voortgezet door een van zijn zonen : P.C.L. van Staden Czn. Deze was
eerst gevestigd op het oude adres, Waal 77, terwijl de overige
gebroeders Van Staden zich vestigden in de Torenstraat n° 419 te 's
Gravenhage. Maar de Gebroeders Van Staden komen terug naar de Oude Waal
te Amsterdam, om zich na 1893 te vestigen te Haarlem.
P.C.L. van Staden is van de Oude Waal verhuisd naar de Heerengracht,
hoek Hartenstraat, en kort daarop naar de Achterburgwal.
Enkele prenten uitgegeven door P.C.L. van Staden dragen het adres
Heerengracht, vele het adres „Achterburgwal bij de Molsteeg G 63"; dit
is ook het adres van zijn opvolgers P.C.L. van Staden en C°. Maar zeer
vele prenten van Van Staden gemerkt met cijfers zijn verschenen zonder
de naam of het adres van de uitgever.
P.C.L. van Staden heeft de prenten door zijn voorganger gemerkt met
letters, herdrukt in een nieuwe reeks gemerkt met cijfers. Dit oude
fonds Van Staden heeft hij aangevuld met andere prenten, zowel nieuwe
als prenten voortkomende uit de fondsen van J. Noman en J. Noman & Zoon.
Daar in het fonds van J. Noman de prenten opgenomen waren van Stichter
en in het fonds van J. Noman & Zoon de prenten van J. Hendriksen,
waarvan sommige op hun beurt afkomstig waren uit het fonds van Van
Egmont, vinden we in het fonds van P.C.L. van Staden herdrukken terug
van prenten van deze uitgevers.
De Van Stadens waren reeds vele jaren in relatie met de drukkerij Noman
als wederverkoopers van prenten uitgegeven door deze firma. De prenten
bedrukt met de naam Van Staden zijn dus niet altijd uitgaven van Van
Staden; deze prenten kunnen immers ook uitgaven zijn van de firma Noman.
Dit is o. m. het geval voor alle prenten met de nummers hoger dan 124.
De opvolger van P.C.L. van Staden & C° heeft omstreeks 1870 de
overgebleven houtblokken verkocht aan de firma Hemeleers-Van Houter te
Schaarbeek (Brussel), die haar fonds heeft aangevuld van nr. 95 tot nr.
161.
_______________
3 Waller, Biogr. Woordenboek, blz. 482. — 4
C.C.L. van Staden is vermoedelijk de zoon van Hendrik van Staden, die
eveneens als boekdrukker gevestigd was in de Warmoesstraat. Deze was lid
van het Gilde van 1796 tot 1811. (Bibl. Vereeniging, Gildearchief B 67
en 70.)
Uit De Meyer
Literatuur:
KVCS p. 270 en p. 819
Prentenlijst
|
Contact SGKJ:
hetoudekinderboek@gmail.com ;
website:
centsprenten@xs4all.nl. © 2001-2015 A.G.J.M. Borms.
Bijgewerkt op
08 januari 2015. Overname, kopiëren en downloaden voor
niet-commercieel gebruik van teksten en afb. is toegestaan onder
vermelding van bron SGKJ/AGJMBorms. De Stichting Geschiedenis
Kinder- en Jeugdliteratuur is een algemeen nut beogende instelling; bijdragen
komen in aanmerking voor (verhoogde) belastingaftrek. |
|