De firma Dessain te Luik

   .

In 1749 bracht een Gabriël Dessain uit Reims enkele Luikse drukkerijen en uitgeverijen samen tot één firma. De resulterende uitgeverij, die zijn naam droeg, produceerde aanvankelijk vooral missalen en gebedenboeken. Omstreeks 1778 opende de weduwe van Gabriëls zoon een filiaal in Parijs; ze gaf ze ook leerboeken voor de klassieke talen uit. Ook in Mechelen kwam een filiaal. Gaandeweg verlegde het zwaartepunt van de firma zich van Luik naar Mechelen. In 1855 nam Pierre Dessain de Mechelse uitgeverij van Hanicq over, die gespecialiseerd was in religieus drukwerk. De familie Dessain verhuisde ook naar Mechelen, waar ze actief was in de lokale politiek en het kultuurleven. Karel Dessain was katholiek politicus, senator en burgemeester van Mechelen tussen 1910 en 1944.

Tijdens de eerste decennia van de 20ste eeuw ontstonden vier Dessain-uitgeverijen, die elk onafhankelijk van elkaar opereerden. De Brusselse Dessain-tak verdween reeds vóór de Tweede Wereldoorlog. De Parijse tak van de uitgeverij Dessain specialiseerde zich in kunstuitgaven en hobbyboeken. In 1964 fuseerde het bedrijf tot Dessain & Tolra, dat later werd opgekocht door de mediagigant Vivendi Universal Publishing. Die Vivendi-groep concentreert zich momenteel op bewegende media zoals zoals televisie en film, zodat de uitgeverijen vermoedelijk werden verkocht aan de Hachette-groep, een onderdeel van de industriële holding Lagardère. De Luikse uitgeverij Dessain legde zich toe op leerboeken tot het bedrijf in 1987 werd overgenomen door De Boeck, een uitgeverij van schoolboeken te Brussel. 'Dessain' is sindsdien alleen een imprint voor leerboeken klassieke talen. De Mechelse Dessain-tak werd een drukkerij. Vanaf 1992 werkte het bedrijf voornamelijk voor de uitgeverij Artis-Historia, later produceerde het reclamedrukwerk en huis-aan-huisbladen. Het Mechelse bedrijf is het enige dat in handen van de familie Dessain bleef.

Dessain 007 Bloedmirakel.jpg (2122472 bytes)

Mirakel van het heilig bloed van Boxtel - Dessain

 

Het Luikse bedrijf maakte schoolwandplaten. In 1891 sloot de uitgeverij-drukkerij een licentiecontract met de Oostenrijker J.C. Hösch voor een fotografisch drukprocédé, met het oog op het illustreren van schooluitgaven. Datzelfde jaar maakte Mathy in opdracht van Dessain een studiereis naar Wenen. Mathy was de vaste illustrator van Dessain. Hij verzorgde aardrijkskundige schriftjes, wandplaten, geschiedenisboeken en zelfs kaften voor schriftjes. Gezien de consistentie van dit drukwerk en de latere oprichting van het grafische atelier Mathy, maakte Mathy vermoedelijk zelf de clichés van zijn ontwerpen. Slechts weinig wandplatenontwerpers deden dat; meestal liet de uitgeverij dat over aan de drukkerij.

 

Vanf 1905 publiceerde de firma een serie van ruim 40 prenten in kleurenlithografie over de glorieuze momenten in de geschiedenis van de katholieke kerk en de wonderen die in België waren verricht. De prenten waren samengesteld door pater Vincent, een Salesiaan te Luik voor 'het werk van de catechismus'. De serie werd zowel met Franse als met Nederlandse tekst uitgegeven. Daarnaast werden ook profane prenten uitgegeven, waarvan het hoogste nummer 25 is.

 

Literatuur: KVCS p. 156 en p. 735, Catteeuw 2005

 

Reeks 1. Religieuze en historische gebeurtenissen[i]

5. Het H. Sacrament van mirakel te Hasselt. 12 afb.

6. De nationale roem van België. 12 afb.

7. Mirakel van het heilig bloed van Boxtel. 12 afb.

8. Graaf Orloff. (Mgr. De Segur). 12 afb., coll. HVA, ZMS.

9. Heldenmoed en wonderbare bevrijding van drie jongelingen. Bovenal bemin één God. 12 afb. sign. A. Mathy.

10. Het mirakel van Turijn. 12 afb. sign. A. Mathy.

11. Het mirakel van Maltebrugge-bij-Gent, 12 afb.

12. Het mirakel van Assche. 12 afb.

13. Het H. Sacrament van mirakel van Brussel. 12 afb.

14. Het leven van den heiligen Vincentus a Paulo. 12 afb.

15. Heilige Norbertus. Stichter der Prémontreërs, aartsbisschop van Maagdenburg. 12 afb.

16. Heilige Dévote, maagd-martelares. 12 afb.

17. Heilige Roselina van Villeneuve. 12 afb.

18. Het wonder van het heilig sacrament te Leuven. 12 afb.

19. Leven van de H. Lupus, bisschop van Troyes. 12 afb.

20. De vlucht naar Egypte. 12 afb.

20. Geschiedenis van België. 12 afb.

21. Heilige Christina, martelares. 12 afb.

22. De hostie gekruisigd door een Jood. 12 afb., antisemitisch verhaal.

23. Geschiedenis van België. | Van ons land. 12 afb.

24. Geschiedenis van België. | België was in de Middeleeuwen … 12 afb.

25. Geschiedenis van België. | De onlusten en oorlogen. 12 afb.

26. Geschiedenis van België. | Door den Vrede van Utrecht ... 12 afb.

27. Geschiedenis van België. | Nauwelijks was ons land ... 12 afb.

28. Louisa Lateau van Bois d'Haine. 12 afb.

29. Leven van den heiligen Franciscus Xaverius. 12 afb.

29. De dochter van Jaïrus van de dood verwekt. 12 afb., coll. UBA.

30. Wat een kleine schaapherder vermag. Geholpen door O-L-V van Bijstand. 12 afb.

31. Heilig Thomas van Aquinen. 12 afb.

31. De verloren zoon., 12 afb.

37. Heiligen (sic) Gérardus Majella. 12 afb.

38. Saint Jean de Dieu. 12 afb.

42. Clemens Marie Hofbauer. 12 afb.

2. Profane reeks A.[ii]

A-2. De gierigaard en zijn zoon. 12 afb. sign. Valverane 2539.

A-3. Het ontbijt van den Rajah. 12 afb. sign. Valverane.

A-5. De vreemde geleerde, 12 afb. sign.Valverane 2244.

A-6. De keus van den khalif, 12 afb. sign. Valverane 2334.

A-7. De struisvogels met de gouden eieren. 12 afb. sign. Valverane 2082.

A-8. Einde goed, alles goed. 12 afb. sign. Valverane 2538.

A-9. Een valsche parel. 12 afb. sign. Luc Leguey 06, 3581, coll. UBA.

A-12. Rappipoot met het suikerbrood. 12 afb. sign. Valverane.

A-13. De twee vizirs. 12 afb. sign.Valverane 2108.

A-14. Een beroemde man. 12 afb. sign. Luc Leguey 06, 2169.

A-16. Den keizer en den grenadier. 12 afb. sign. Monnier 1891.

A-18. Den diamant des kroons. 12 afb. sign. Leguey.

A-19. Het zwart monster. 12 afb. sign. G.Ri 2220.

A-20. De schilders-dieven. 12 afb. sign.Valverane 2049.

A-21. De drie momgezichten 12 afb. sign. Luc Leguey 1986.

A-22. Den verlichtenden steen. 12 afb. sign. 3431 Monnier.

A-23. De laatste flesschen. 12 afb. sign.Valverane.

A-24. De bandieten van de oceaan. 12 afb. sign. Monnier 2297.

A-25. De wraak van de turksche trom. 12 afb. sign.Valverane 2745.

3. Anti-alcoolische reeks[iii]

7. Voorgedaan – Nageleefd. 12 afb.

8. Eerste verjaardag. 12 afb.

9. De piano. 12 afb., adres Dessain.


[i] De prenten hebben als adres: Luik, Drukk. H. Dessain. Het werk der catechismus in beelden van pater Vincent, Salésien, Rue des Wallons, 57, Liége (sic).

[ii] De prenten hebben als adres: H.D., Luik-Parijs.

[iii] Met het adres: Anti-alcolische Bond van Oost-Vlaanderen (De vijand).

Contact SGKJ: hetoudekinderboek@gmail.com ; website: centsprenten@xs4all.nl.  © 2001-2015 A.G.J.M. Borms. Bijgewerkt op 18 januari 2015. Overname, kopiëren en downloaden voor niet-commercieel gebruik van teksten en afbeeldingen is toegestaan onder vermelding van bron SGKJ/AGJMBorms. De Stichting Geschiedenis Kinder- en Jeugdliteratuur is een algemeen nut beogende instelling; bijdragen komen in aanmerking voor (verhoogde) belastingaftrek.